بعد، اتحادیه اروپا، در جلسهای که دارد، بر سر نفت ایران به توافق نمیرسد. آن وقت تیتر خبرهای ما چیست؟ رادیو فردا تیتر زد که « اتحادیه اروپا ۱۸۰ شخصیت وشرکت ایرانی دیگر را تحریم کرد". بیبیسی نیز نوشت: «اتحادیه اروپا ۱۸۰ فرد و شرکت ایرانی را مشمول تحریم کرد».
خبر آمد که سنای آمریکا بانک مرکزی ایران را تحریم کرد. همهی رسانه ها به این موضوع پرداختند. اما در روزهای بعد از آن، چند رسانه تیتر زدند، که اوباما به دنبال کاهش شدت تحریمهای ایران است؟
یکی از تیترها این بود، «مخالفت کنگره آمریکا با کاهش تحریمها علیه ایران». در متن خبر از مخالفت دولت اوباما با تحریمها گفته شده، اما اعتراضات به این کاهش گویا قرار است پررنگ تر باشد. این در حالی است که، اوباما باید پای تحریمها را امضا کند. چند رسانه از ضمانت اجرایی تحریمها حتی اگر اوباما موفق نشود که تحریمها را کاهش داده و طرح را به همین شکلی که به تصویب سنا رسیده امضا کند، نوشتند؟
چند رسانه ما را از وجود بندهایی در این طرح آگاه کردهاند که به ریاست جمهوری آمریکا اجازه میدهد که تحریمها را در صورت لزومی که تعریف مبهمی دارد، دور بزند؟ چند رسانه ما را آگاه کردند که همین بندها( با وجود تحریمهای جامع آمریکا علیه ایران)، برخی از کمپانیهای نفتی طرف معامله با ایران اما متعلق به متحدان و طرفهای تجاری مهم آمریکا را از تحریمها نجات داده است؟
در خبرها آمده بود که ژاپن تحریم نفتی ایران را بررسی میکند. بررسیهای ژاپن تمام شد و این کشور نفت ایران را تحریم نکرد. یکی از تیترها برای مثال این بود، «ژاپن تحریمها علیه ایران را گسترش میدهد».
بعد از کنفرانس انرژی دوحه، غالب رسانهها در تیترهای خود از موضع «بی طرف» روسیه خبر دادند. اما چند رسانه از موضع هند، دبیر کل اپک یا نماینده سازمان بین المللی انرژی در تیتر خود استفاده کردند؟ در خبرها آمده بود که در کنفرانس انرژی دوحه، اوتینگر، کمیسر اتحادیه اروپا، از اتفاق نظر اعضای اتحادیه اروپا برتحریمهای نفتی ایران خبر داده است. اما بعد از نشست سران اتحادیه اروپا در بروکسل، رسانهها، عموما از تدارک «تحریمهای تازه» یا از پایان مهلت وضع تحریمها در ژانویه خبر دادند.
یا به طور مثال به تیترهایی که در رابطه با سخنان بهمنی رئیس کل بانک مرکزی زده شد، دقت کنید. برخی از رسانهها حتی در متن خبر هم کل سخنان وی را بازتاب ندادند و تیتر زدند که «تحریمها جنگ تمام عیار علیه ماست». بعضی حتی تیتر زدند که «هشدار بانک مرکزی در مورد تاثیر تحریمها: کشور را دوسال میتوانیم اداره کنیم»! این در حالی است که بهمنی گفته بود که «باید پیشبینی آن را داشته باشیم که اگر تحریمها روی داد بتوانیم یکی دو سال یا بیشتر تحریمها کشور را حفظ کنیم».
نمیگویم که در متن خبرها، عدم تحریم نفتی کار نشده است. نمیگویم از موضع برخی از مخالف ها مثل چین و روسیه ننوشتند. ادعا نمیکنم که هیچ کس تیتر نزد یا گزارش نداد که نفت تحریم نشده و یا نخواهد شد. اینها را ببینید:
تاکید اتحادیه اروپا بر افزایش فشار بر ایران بدون اشاره به تحریم نفت
چرا اتحادیه اروپا تصمیم به تحریم نفتی ایران نگرفت؟
شرکت "انی" ایتالیا از احتمال عدم دریافت دومیلیارد دلارطلبش از ایران نگران است.
اما واقعا جو حاکم بر خبرها چیست؟ آیا تیترها به همان سوالهایی که خود رسانهها در ذهن مخاطب ایجاد کردهاند، جواب میدهند؟ غالب تیترها انگار میخواهند بگویند که ایران قرار است تحریمی شود اساسی، در حالی که متن خبرها چیز دیگری است. من به عنوان مخاطبی خوش بین به تلاش همه دست اندرکاران این رسانهها، به دنبال جوابی صادقانه برای سوال خود میگردم. آیا قرار است من مخاطب، عادت کنم که آن چه را شما میخواهید بشنوم یا قرار است واقعیت را ببینم، آنچه درایران این سالها از من و ما دریغ شده است.