خبرگزاری مهر، در خبری که منتشر کرده، نوید این را داده است که در میانِ برترین کشورها از نظر تعداد کاربر اینترنت، ایران سرآمد بقیه است.
منبع این خبرگزاری، سایت «آمار جهانی وب» است که اعلام کرده: «آسیا، بیشترین تعداد کاربر اینترنت در جهان را به خود اختصاص داده است.»
خبرنگار، که قصد دارد خبر خود را مستند جلوه بدهد، جدولی از ایران و رقبایش ترسیم کرده، که به کلی ناقص است.
او به جای جدول مربوط به آسیا، برای اثبات حرف خود تنها از جدول مربوط به خاورمیانه استفاده کرده است.
فلسطین رو خط بزن، ایران برنده میشه!
در جدولی که این خبرگزاری منتشر کرده، «ایران» با ۳۶ میلیون و ۵۰۰ هزار کاربر رتبه اول در خاورمیانه را دارد و پس آن «عربستان»، «رژیم اشغالگر قدس»، «سوریه» و «امارات» قرار گرفته اند. در آخر جدول منتشر شده در مهرنیوز، قطر با عنوان آخر خاورمیانه جای گرفته است.
خبرگزاری اصولگرا و ارزشی «مهر» در حالی که ستونی در جدول خود برای «رژیم اشغالگر قدس» در نظر گرفته، اما فلسطین را با ۲ میلیون و پانصد و شصت و هشت هزار نفر جمعیت، و یک میلیون و پانصد و دوازده هزار نفر کاربر اینترنت که میزان نفود اینترنت را تا ۵۸/۹ ، یعنی به مراتب بیشتر از از ضریب نفوذ ایران، طبق همین اعداد حدود ۴۷ درصد است، از جدول حذف کرده است.
با مقایسه این دو جدول چیزی که به چشم میآید حذف «کرانه باختری»، «اسراییل» و «نوار غزه» است. وقتی این موارد را به جدول مهرنیوز اضافه میکنیم مشاهده میکنیم که «اسراییل» اگرچه به خاطر تعداد کمتر جمعیتش نسبت به ایران نفوذ کمتری در میان خاورمیانه دارد اما از سوی دیگر، در داخل کشور خودش ضریب نفوذ خیلی بالاتری دارد.
آمار از کجا شروع شد؟
سوالی که اینجا پیش میآید این است که این آمار ۳۶ میلیون و ۵۰۰ هزار کاربر در ایران از کجا میآید؟
به طور معمول، چند شیوه برای به دست آوردن میزان کاربران اینترنت در کشور موجود است که یکی نظرسنجی و تحقیقات میدانیست. دیگری بررسی آماری از طریق دولتها است که به شیوه های گوناگونی انجام میشود.
در سال 1387 سازمان فناوري اطلاعات با عقد يك قرارداد از مركز آمار ايران میخواهد که تعداد كاربران اينترنت را محاسبه كند. در دي ماه سال 1387 براي اين آمارگيري، در مناطق شهري و روستايي همه استانهاي كشور نمونههايي به شيوه خوشهاي انتخاب شد و با مراجعه حضوري از آنها امارگيري شد. در پرسشنامه اين طرح بر اساس نظر سازمان فناوري اطلاعات، كاربر با همان تعريف ITU فردي دانسته شده كه در يك سال قبل از آمارگيري (دي 86 تا دي 87) حداقل يك بار به اينترنت متصل شدهباشد.
طبق تعریف «مرکز آمار ایران»، کاربر اینترنت، کسی است که «از دوازده ماه قبل از زمان آمارگیری تا زمان آمارگیری (دیماه ۱۳۸۹) در داخل کشور، با اتصال به شبکهی اینترنت به هر مدت، حداقل از یکی از خدمات اینترنتی استفاده کرده باشد.»
نتايج اين طرح توسط مركز آمار استخراج و به سازمان فناوري اطلاعات اعلام شد. آمارگيري نشان ميداد ضريب نفوذ اينترنت در ايران ۱۱/۱ درصد است. نتايج آمارگيري تفاوت فاحشي با ارقام اعلام شده پيشين داشت.
بالاخره، با پایان این پروژه، عدد ۲۵ درصد به عنوان ضریب نفوذ تعیین شد. در این آمارگیری، «تعداد مشترک» جای «تعداد کاربر» را گرفته بود. در این حالت، کسی که از خانه و موبایل به اینترنت دسترسی داشته باشد دو مشترک محسوب میشود.
حال، دو مرکز در کشور آمار مربوط به نفوذ اینترنت را اعلام میکنند. یکی مرکز آمار و دیگری وزارت ارتباطات. و آمار وزارت ارتباطات که نماینده رسمی دولت در نهادهای بینالمللی است، در این مواقع مورد استفاده قرار میگیرد که مشخص است عدد بزرگتری را شامل میشود که به نفع این وزارتخانه است.
این رقم طبق نتایج طرح آمارگیری از کاربران اینترنت که در سال ۱۳۸۹ انجام شده و توسط مرکز آمار ایران منتشر شده، رقم ۱۴/۷ درصد است. که نسبت به سال قبل، ۳/۶ درصد افزایش یافته است. و نه رقم ۴۷ درصد اعلام شده در خبرها.
ضریب نفوذ یک شاخص تعیین کنندهی دسترسی به اینترنت در هر جامعه است که به معنای «تعداد کاربران اینترنت به ازای هر ۱۰۰ نفر» است.
سازمان های جهانی مانند «اتحادیه مخابرات بین المللی» در مورد این تعریف اتفاق نظر دارند.
طبق این آمار، تنها ۲۱/۴ درصد مردم ایران طبق این تعریف در محل سکونت خود به اینترنت دسترسی دارند.
این اطلاعات مشخص میکند که هنوز «۸۴/۰ درصد از اینترنت دایل آپ (دسترسی با خط تلفن با سرعت پایین) استفاده میکنند و تنها ۱۳ درصد از اینترنت ایدیاسال برخوردارند. ۰/۹ درصد اینترنت بیسیم دارند. ۳/۸ درصد درباره نحوه دسترسیشان توضیح نداده«اند و ۰/۲ هم از روش های دیگری استفاده میکنند» که نام برده نشده است.
از کل کاربران کشور، ۲۶/۱ درصد حداقل یکبار در روز، ۳/۶ درصد حداقل یکبار در هفته ولی نه هر روز، بیش از ۲۶/۶ درصد حداقل یکبار در ماه ول ینه هر هفته و ۱۴/۱ درصد کمتر از یکبار در ماه از اینترنت استفاده کردهاند.
وقتی این آمار را از از نظر عددی و نه نسبی، بررسی کنیم، به این نتیجه میرسیم که تنها ۱۱ میلیون نفر کاربر اینترنت در ایران هستند و این آمار، مورد تایید مرکز آمار ایران است.
در میان این کاربران، بیشترین درصد متعلق به تهران، مازندران و اصفهان است و سیستان و بلوچستان در انتهای جدول قرار دارد.
با این حال به طور قطع اگر تمام افراد ایرانی که در سایت ساماندهی وارد شدهاند و مشخصات آنها برای دریافت یارانه ثبت شده را هم به عنوان کاربر اینترنت در نظر بگیریم به اعداد بزرگتری خواهیم رسید. این طور فکر نمیکنید؟