جلسه روز گذشته مرکز وودرو ویلسون در باره چرایی حضور ایران در مذاکرات هسته‌ای با حضور بیژن خواجه‌پور از موسسه «آتیه‌بهار»، مایکل ادلر از مرکز «وودرو ویلسون»، علیرضا نادر از «موسسه رند» و با مدیریت هاله اسفندیاری از این مرکز برگزار شد.
خانم اسفندیاری به جلسه هفته پیش با حضور دو نماینده اصلاح‌طلب سابق مجلس در مورد پیشنهاد نمایندگان ادوار مجلس خارج از کشور به رهبری جمهوری اسلامی، باراک اوباما و خانم اشتون در باره تداوم مذاکرات هسته‌ای همراه به رسمیت شناختن حق غنی سازی تا ۵٪ اشاره کرد.
بیژن خواجه‌پور، از مدیران ارشد آتیه‌بهار به تحلیل ویژگی‌های اقتصادی ایران در حال حاضر پرداخت و گفت که کارشناسان معتقدند که شرایط اقتصادی در سال ۲۰۱۲، بدترین در نوع خود بعد از پایان جنگ ایران و عراق بوده است. به عقیده او، تحریم‌ها اثر زیادی روی وضعیت اقتصادی گذاشته‌اند، اما مدیریت نامناسب و سیاست‌های پوپولیستی احمدی‌نژاد نیز بدون تاثیر نبوده است.
خواجه‌پور در ادامه این مساله را طرح کرد که باید دید چه کسانی از تحریم ضربه دیده وچه بخش‌هایی از تحریم سود هم برده‌اند.
وی سپس با ارائه مثال‌هایی از آمارهای متفاوت تورم، به بررسی هماهنگی تغییرات واردات و میزان فروش نفت پرداخت: «فروش نفت کاهش یافته اما واردات هم بسیار کم شده. هروقت فروش نفت کاهش یابد، میزان واردات کم می‌شود و این مساله منتهی به واردات کالاهای کم کیفیت شده و ایران، به جای واردات کالاهایی با کیفیت بالا از کشورهای جهان اول، به سراغ کالاهای با کیفیت پایین و ارزان از هند و چین و دیگر کشورها رفته است.»
خواجه‌پور در باره اهمیت طبقات مختلف برای جمهوری اسلامی گفت طبقات ضعیف‌تر برای نظام اهمیت دارد و برای‌شان مهم است که به طبقات ضعیف‌تر کمک بیشتری بکنند و یک نوع تبعیض علیه طبقات متوسط و بالاتر وجود دارد.
خواجه‌پور در باره میزان تاثیر تحریم‌ها روی بخش‌های مختلف گفت که نیروهایی هم هستند که از تحریم بهره می‌برند. دولت و ساختارهای نیمه دولتی مثل نهادهای نظامی بهره می‌برند. با این حال با گذر زمان میزان سود از تحریم نیز برای این گروه‌ها کاهش خواهد یافت. به اعتقاد خواجه‌پور، ایرانی‌ها توانسته‌اند هم‌زمان با بحران هسته‌ای، برخی مشکلات و بحران‌های داخلی را مدیریت کنند، از جمله از میان برداشتن برخی از یارانه‌ها را. با این حال، طبقه متوسط که می‌تواند نقش عمده‌ای در فعالیت‌های اجتماعی داشته باشد، بزرگ‌ترین بازنده در این میان بوده‌اند.
به گفته خواجه‌پور، دولت همه تقصیرات مشکلات اقتصادی را گردن تحریم می‌داند و احمدی‌نژاد هم در مجلس از این مساله دفاع کرده است. با این حال مسائلی از جمله کاهش ظرفیت تولید نفت ربطی به تحریم‌های اخیر ندارد و وابسته به کمبود سرمایه‌گذاری است.
خواجه‌پور در باره تاثیر احتمالی تحریم‌ها و وضعیت اقتصادی موجود بر تصمیم‌گیری‌های هسته‌ای و ادامه مذاکرات گفت: «ایران با وجود ضربه‌هایی که از تحریم دیده، از موضع خود، به دلایل مختلف کوتاه نمی‌آید. همچنین برخی نظیر خامنه‌ای به غرب اعتماد نمی‌کنند.»
خواجه‌پور در بخش پرسش و پاسخ گفت جمهوری اسلامی مایل مسائل مختلفی را به میز مذاکرات با کشورهای ۵+۱ بکشاند، از جمله مساله سوریه را، اما برای این قدرت‌ها، حل مساله هسته‌ای در اولویت قرار دارد.
او همچنین گفت هر کسی بعد از انتخابات به قدرت برسد، اگر قدرت خامنه‌ای را به چالش نکشد، رهبر جمهوری اسلامی می‌تواند به او امکان آزمودن راه جدیدی در مذاکرات بدهد و اگر به نتیجه رسید، امتیاز می‌گیرد و اگر شکست خورد، رهبری خواهد گفت که طرف‌های مقابل قابل اعتماد نبوده‌اند و او این را از اول می دانسته است.
علیرضا نادر، کارشناس موسسه «رند» به تحلیل بررسی موقعیت فعلی جمهوری اسلامی در قبال مذاکرات هسته‌ای پرداخت.
نادر در ارتباط با اینکه چرا ایران مذاکره می‌کند، گفت: «ایران باز گفتگوها را به تعویق انداخته است؛ تیم مذاکره کننده دقیقا دستورات را از خامنه‌ای می‌گیرد و اگر معطلی وجود دارد، با دستور اوست. خامنه‌ای سرسخت است و نگاهی جهانی ندارد، نگاهی محدود و بسته به دنیا دارد و از کسانی اطلاعات می‌گیرد که می‌دانند او چه چیزی می خواهد بداند.آیت الله خامنه‌ای به گروه قدرت‌های ۵+۱ اعتماد ندارد.» به اعتقاد علیرضا نادر، جمهوری اسلامی مایل نیست اورانیوم ۲۰٪ را از دست بدهد.
به نظر این کارشناس، آیت‌الله خامنه‌ای و آمریکا به هم اعتماد ندارند و هر طرف از دیگری می خواهد قدم‌های اولیه را بردارد.
علیرضا نادر همچنین گفت که رهبر جمهوری اسلامی از چهار سو در داخل تحت فشار است: «محافظه‌کاران عملگرا و اصلاح‌طلبان»، «محافظه‌کاران طرفدار احمدی نژاد»، «محافظه‌کاران طرفدار رهبری» و افکار عمومی.
به گفته نادر، اصلاح‌طلبان بی‌برنامه هستند، اما با وجود سرکوب از سوی نظام، همچنان وجود دارند.
اصلاح‌طلبان از انتخابات آزاد حرف می‌زنند اما خامنه‌ای به این نظر واکنشی منفی نشان داده است. به نظر او انتخابات آزاد یعنی انقلاب مخملی و طرفداری از غرب. به نظر نادر، اصلاح‌طلبان احتمالا بخت رقابت در انتخابات ریاست جمهوری آینده را نخواهند داشت. علیرضا نادر همچنین به اعتراض‌ها و فشارهایی که متوجه محافظه‌کاران عملگرا آمده اشاره کرد. به گفته او، برخی از محافظه‌کاران از خامنه‌ای انتقاد کرده‌اند، عسگر اولادی از آزادی کروبی و موسوی حرف زد و از زندانی بودن آنها انتقاد کرد. با گذر زمان، این فشارها افزایش خواهد یافت
نادر درباره تیم احمدی نژاد گفت که آنها در مقایسه با محافظه‌کاران عملگرا قوی‌ترند و با وجود اینکه قدرتشان در یکی دو سال گذشته کمی کاسته شده، اما می‌خواهند مراقب باشند که آیت‌الله خامنه‌ای انتخابات را ندزدد. تیم احمدی‌نژاد احتمالا به دنبال فردی دیگر به جای مشایی خواهند گشت.
این کارشناس موسسه رند، در باره قدرت ویژه طرفداران خامنه‌ای گفت «اگر به انقلاب نگاه کنیم، در دوران خامنه‌ای عده‌ای از جمله روحانیون و اعضایی از سپاه قدرت مالی زیادی پیدا کرده‌اند. سپاه گفته است که قراردادهای بدون رقابت را به دست آورده‌اند در واردات و صادرات تاثیر گذار بوده‌اند و فشار تحریم‌ها را حس نکرده‌اند. بخش‌های دیگر اقتصاد هم ضربه دیده و سپاه بعد از این تحت فشار خواهد بود، چرا که تحریم‌های جهت دار تدریجا عمل می‌کنند. خامنه‌ای روی سپاه حساب می‌کند و به آنها امتیاز می‌دهد. سپاهیان با وجود اینکه ساختاری ایدئولوژیک دارند، اما برای بسیاری از آنان پول اهمیت زیادی دارد.»
علیرضا نادر با تاکید بر این نکته که در سطوح بالای رژیم جمهوری اسلامی، توافقی بر سر برنامه هسته‌ای وجود دارد و نظام در ایجاد نظم میان اعضای رژیم موفق عمل کرده است و اخیرا هم دکتر ولایتی گفته است که «همه» با برنامه موافق هستند
مایکل ادلر از مرکز وودرو ویلسون در باره چرایی ادامه مذاکرات با وجود عبور چندین و چند باره جمهوری اسلامی از خطوط قرمز گفت که «دیپلماسی همچنان موثر است» و با اینکه همیشه ایران تهدید به حمله نظامی شده، گفتگو تاثیر بیشتری دارد. با این همه، ایرانی‌ها در مذاکرات متعدد، حرف زیادی نزده‌اند. مذاکره کنندگان اگر در گفتگوهای ۵+۱ در استانبول جدی بودند، اما گفتگوهای بغداد و مسکو چندان نتیجه‌بخش نبود و ایران در بغداد مایل بود تحریم‌ها از سوی قدرت‌های ۵+۱ برداشته شود که چنین نشد.
ادلر در باره پیش‌بینی‌ها در باره زمان دست‌یابی جمهوری اسلامی به توان نظامی هسته‌ای گفت که بر اساس محاسبات اخیر اسرائیلی‌ها، این اتفاق تا ۲۰۱۵ نخواهد افتاد، با این حال ایران در زمانی کوتاه‌تر به میزان اورانیوم لازم برای تولید سلاح هسته‌ای دست خواهد یافت، حتی اگر الان کل اورانیوم غنی‌سازی شده بالای ۲۰٪ در حدود ۱۲۰ کیلو باشد.