احسان نراقی زاده سال ۱۳۰۵ و از نوادگان ملا مهدی فاضل نراقی بود. او نخستین سال‌های تحصیل را در زادگاهش کاشان گذراند و سپس به تهران آمد و پس از فراغت از تحصیل در دارالفنون، به کشور سوییس رفت.
او از دانشگاه ژنو در رشته جامعه‌شناسی لیسانس گرفت و سپس برای تکمیل رساله دکترای خود به تهران بازگشت و به مدت نزدیک دو سال در تهران اقامت گزید و در نهایت با یک بورس تحصیلی موفق به اخذ دکترای جامعه‌شناسی از سوربن شد.
نراقی به همراه دکتر غلامحسین صدیقی و دکتر علی‌اکبر سیاسی، مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی را در دانشگاه تهران بنیان‌گذاری کرد و دوازده سال مدیر این مؤسسه بود.
نراقی از سال ۱۳۴۹ به دعوت یونسکو ایران را ترک کرد و شانزده سال مشاور ویژه مدیر کل سازمان یونسکو بود.
اما پس از انقلاب ایران مدتی به زندان افتاد و عاقبت دادگاه انقلاب حکم برائت کامل از کلیه اتهاماتش را داد. او پس از خارج شدن از زندان، کتاب «از کاخ شاه تا زندان اوین» را به زبان فرانسه با مقدمه محمد ارکون منتشر کرد.
این کتاب بعدها به زبان‌های دیگر از جمله فارسی نیز ترجمه شد.
احسان نراقی در مراسم بزرگداشتی که شش سال پیش در خانه هنرمندان ایران برای او برگزار شد، گفت: «من اکنون هشتاد ساله‌ام و هر آن آماده‌ام که با دنیا خداحافظی کنم، چرا که ترس از مرگ برای انسانی است که هنوز به هدف‌هایش نرسیده و از سعادت و لذت محروم بوده است. من چنین وضعی ندارم. من به اغلب هدف‌هایم رسیده‌ام. هم زندگی را شناختم، هم زندان رفتم، هم آزادی را دیدم، بنابراین هیچ وحشتی از مرگ ندارم.»
پایان یک رؤیا: در نقد مارکسیسم، علوم اجتماعی و سیر تکوینی آن، آیین جوانمردی (هانری کربن)، اقبال ناممکن، آن حکایت‌ها: گفت‌وگوی هرموز کی با احسان نراقی، آزادی: مجموعه مقالات و مصاحبه‌ها، آن‌چه خود داشت، جامعه، جوانان، دانشگاه، غربت غرب، آزادی، حق و عدالت، طمع خام، در خشت خام، آن حکایت‌ها، نظری به تحقیقات اجتماعی در ایران، از جمله کتاب‌های وی هستند.